พัฒนาการเด็กเล็ก

     การเลี้ยงลูก คือประสบการณ์ที่นอกจากสร้างความสุขแล้ว ยังเป็นการเรียนรู้อะไรใหม่ ๆ และท้าทายไปพร้อมกัน เพราะเด็กในแต่ละช่วงวัย ตั้งแต่แรกเกิด คือวัยที่จะคอยเรียนรู้สิ่งรอบตัว ซึ่งส่งผลต่อ “พัฒนาการ” ของเจ้าตัวน้อยทั้งสิ้น ดังนั้น การสังเกตุจะช่วยให้ผู้ปกครองหยิบยื่นสิ่งที่จะช่วยพัฒนาพัฒนาการของเด็กให้เป็นไปตามวัยอย่างเหมาะสม

แรกเกิด - 1 เดือน

• แสดงการรับรู้ได้ อาทิ กระพริบตา สะดุ้ง
• มองตามสิ่งของระยะด้านข้าง - กลางลำตัว
• ส่งเสียงอ้อแอ้ได้
• มองหน้าผู้พูดอย่างน้อย 1 วินาที

1 - 2 เดือน

• ยกศีรษะได้ 45 องศา ในขณะนอนคว่ำ
• ออกเสียง อู/อา/อือ ได้
• ยิ้ม หรือ ส่งเสียงตอบโต้ได้

3 - 4 เดือน

• ยันแขนเพื่อยกศีรษะและหน้าอกในท่านอนคว่ำ
• มองตามสิ่งของได้ 180 องศา
• หันตามทิศทางของเสียงได้
• ส่งเสียงสูง-ต่ำ แสดงความรู้สึก

5 - 6 เดือน

• ใช้ฝ่ามือยันหน้าอกลอยจากพ้นได้
• เอื้อมมือหยิบสิ่งของได้
• เลียนแบบรูปปากและเสียง อาทิ เสียงจุ๊บ
• แสดงความสนใจเมื่อมีคนคุยด้วย

7 - 9 เดือน

• นั่งทรงตัวได้ เอี้ยวตัว หรือหมุนตัวไปหยิบของได้ โดยไม่ล้ม
• เลียนเสียงพูดคุย
• สนใจภาพในหนังสือ

9 เดือน

• ลุกจากนอนเป็นการนั่งได้
• เกาะสิ่งของเดินไปข้าง ๆ ได้
• หยิบของชิ้นเล็ก ๆ ได้ด้วยนิ้วโป้งและนิ้วชี้
• ทำท่าทางตามคำสั่งง่าย ๆ ได้ อาทิ โบกมือ ตบมือ
• รู้จักการปฏิเสธ เช่น ส่ายหน้า หันหน้าหนี
• ยืนเกาะได้อย่างน้อย 10 วินาที

10 เดือน - 12 เดือน

• เริ่มตั้งไข่ ยืนด้วยตนเองอย่างน้อย 2 วินาที
• โบกมือหรือตบมือตามคำสั่ง โดยไม่ต้องทำให้ดู
• แสดงความต้องการด้วยเสียงหรือท่าทาง เช่น ยื่นมือให้อุ้ม ส่งเสียงเรียก
• นำสิ่งของมาใช้ได้ถูกวิธี เช่น เอาช้อนมาทำท่ากิน
• เรียกพ่อหรือแม่ได้

1 ขวบ 5 เดือน – 2 ขวบ

• ควบคุมการขับถ่ายหรือปัสสาวะได้ดีขึ้น
• เดินได้โดยไม่ต้องช่วย แต่การวิ่งยังไม่คล่องแคล่ว
• ถอดเสื้อผ้าบางชิ้นด้วยตนเองได้ เช่น หมวก ถุงมือ หรือถุงเท้า
• ดื่มน้ำ หรือตักอาหารได้ โดยไม่หกหรือหกน้อย
• นั่งเก้าอี้ได้โดยไม่ต้องประคอง
• เปิดหนังสือทีละหน้าได้
• พูดได้หลายคำมากขึ้น และสามารถพูดคำอื่นนอกจากพ่อแม่ได้ เช่น ตา ยาย
• ปฏิเสธด้วยท่าทางได้
• ชี้สิ่งของ หรือชี้บอกสิ่งที่ต้องการได้
• เรียนรู้ชื่อของสิ่งของรอบตัว เช่น โทรทัศน์ ช้อน
• ทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้ เช่น ลุกขึ้น นั่งลง
• ชอบเลียนแบบท่าทางของผู้ใหญ่
• แสดงอารมณ์ฉุนเฉียวหรือโกรธ
• อาจกลัวคนแปลกหน้า เกาะติดผู้ปกครอง และกังวลหากต้องแยกกัน

ช่วง 2 ขวบ

• ยืนเขย่งเท้าได้ และยกสิ่งของโดยไม่ล้ม
• ทุ่มลูกบอลโดยยกแขนสูงได้
• ขึ้นลงเตียงหรือเก้าอี้โดยไม่ต้องช่วย
• ขึ้นลงบันไดได้ แต่อาจจับราว
• เปิดลูกบิดประตูได้
• ใส่เสื้อผ้าที่ใส่ง่ายได้ด้วยตนเอง
• วาดเส้นตรง หรือวงกลมได้ตามแบบ
• ต่อบล็อคของเล่นได้โดยไม่ล้ม
• สื่อสารสิ่งที่ต้องการได้ เช่น หิวน้ำ หรืออยากเข้าห้องน้ำ
• พูดประโยคสั้น ๆ ได้ เช่น อาบน้ำ กินนม
• เริ่มแยกแยะรูปทรงและสี
• จำชื่อของคนคุ้นเคย และจำอวัยวะในร่างกายได้
• ตื่นเต้นเมื่อได้เล่นกับเด็กคนอื่น
• มีความดื้อและต่อต้านเมื่อถูกตักเตือน

ช่วง 3 ขวบ

• ยืนขาเดียวและกระโดดขาเดียวได้
• วิ่งและปีนป่ายได้คล่องแคล่ว ขึ้นบันไดโดยไม่ต้องจับ
• ใส่และถอดเสื้อผ้าได้เอง
• วางวัตถุเข้าล็อคได้
• ปั่นจักรยาน 3 ล้อได้
• มีฟันน้ำนมครบ 20 ซี่
• กลั้นปัสสาวะในตอนกลางวันได้ ในบางรายอาจกลั้นในกลางคืนได้ด้วย
• ปฏิบัติตามสิ่งที่บอกหลายขั้นตอนได้
• เข้าใจการบอกตำแหน่ง เช่น บน ล่าง
• รู้ชื่อตนเอง และบอกคนอื่นได้
• เริ่มใช้คำแทนตัวเอง
• เข้าใจและจดจำตัวเลขได้มากขึ้น
• เปิดและปิดฝาขวดได้
• แสดงความวิตกเมื่อเห็นเพื่อนร้องไห้
• เข้าใจความเป็นเจ้าของ รู้ว่าอันไหนของตัวเองอันไหนของผู้อื่น
• มีอารมณ์ที่หลากหลายมากขึ้น
• แยกจากพ่อแม่ได้ง่ายขึ้น

ช่วง 4 ขวบ

• ทรงตัวดีขึ้น กระโดดขาเดียวได้โดยไม่ล้ม
• ตัดกระดาษตามรูปภาพได้
• นอนวันละ 11-13 ชั่วโมง แต่ไม่ชอบนอนกลางวัน
• รู้คำศัพท์มากขึ้นและแต่งประโยค 4-5 คำได้
• เริ่มนับเลขได้
• มักมีคำถามเสมอ
• ร้องเพลงง่าย ๆ ได้
• วาดรูปคน โดยมีใบหน้าและแขนขา
• พยายามทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง
• จำเรื่องราวในอีดตได้
• มักมีเพื่อนในจินตนาการ
• ชอบเล่นกับเพื่อนมากกว่าเล่นคนเดียว
• รู้ว่าชอบและสนใจอะไร
• อาจมีพฤติกรรมก้าวร้าวมากยิ่งขื้น

ช่วง 5 ขวบ

• ทรงตัวได้ดีและเครื่องไหวได้อย่างคล่องแคล่ว
• ปีนป่ายได้
• มีทักษะในการใช้อุปกรณ์ครื่องเขียน
• วาดรูปเรขาคณิตตามตัวอย่างได้
• เข้าห้องน้ำได้โดยไม่ต้องช่วยเหลือ
• ใช้ช้อนและส้อมในการทานอาหาร
• ฟันแท้ซี่แรกเริ่มโผล่ขึ้นมาบริเวณเหงือก โดยเด็กส่วนใหญ่จะงอกพ้นเหงือกเมื่ออายุ 6 ขวบ
• เริ่มพูดชัดขึ้นและพูดได้เป็นประโยคมากกว่า 5 คำ
• แยกแยะความแตกต่างของเหรียญสิบ เหรียญห้า และเหรียญบาทได้
• นับเลขได้มากกว่า 10 และรู้จักสีมากขึ้น
• ต้องการเป็นที่พอใจของเพื่อน ๆ
• ก้าวร้าวน้อยลง ทำตามข้อตกลงได้มากขึ้น
• มีความรับผิดชอบและรู้จักขอโทษ
• อาจมีการเล่นบทบาทสมมุติ แต่แยกแยะเรื่องจริงกับบทบาทสมมุติได้
• อาจเลิกกลัวความมืดหรือสัตว์ประหลาด

ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม : 

แพทย์หญิง ศิริพร แจ่มจำรัส

กุมารแพทย์ ผู้ชำนาญการด้านพัฒนาการเด็ก

ศูนย์กุมารเวช  ชั้น 2 โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอล ถนนแจ้งวัฒนะ
โทร. 02-836-9999 ต่อ 2721-2