รองช้ำหรือเอ็นฝ่าเท้าอักเสบคือ ภาวะที่พังผืดใต้ฝ่าเท้าเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดอาการปวด โดยเฉพาะตอนเช้าเมื่อลุกจากเตียงหรือการนั่งนานๆหลายชั่วโมง

อาการของโรครองช้ำ
รองช้ำ มีอาการเจ็บเท้าเหมือนมีของแหลมทิ่มเท้า หรือแสบร้อนบริเวณกลางถึงส้นเท้า โดยเฉพาะหลังตื่นนอน สามารถเกิดกับเท้าข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ ในระยะแรกอาการอาจทุเลาได้เอง เมื่อเดินไปสักพัก แต่อาจปวดเรื้อรัง เป็นๆหายๆเป็นเวลาหลายเดือนได้

ปัจจัยเสี่ยงโรครองช้ำ
● น้ำหนักตัวมาก
● เดินหรือยืนนาน โดยเฉพาะบนพื้นแข็ง
● วิ่งเยอะ หรือเปลี่ยนกิจกรรมเร็วเกินไป (เช่น วิ่งเพิ่มจากวันละ 2 กม. เป็น 10 กม.)
● อายุเพิ่มขึ้น พังผืดยืดหยุ่นน้อยลง
● เท้าผิดรูป
● ใส่รองเท้าพื้นแข็ง ที่ไม่เหมาะกับการเดินนานๆ เช่น คัทชู ส้นสูง รองเท้าแตะ
● นักกีฬาที่ใช้เท้าเยอะ
● ผู้ป่วยเบาหวาน

แนะนำวิธีดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อเป็นรองช้ำ
1. พักการใช้งานเท้าที่หนักเกินไป
ลดกิจกรรมที่ใช้การยืนหรือเดินเป็นเวลานาน งดใส่รองเท้าที่ไม่รองรับสรีระเท้า เช่น รองเท้าพื้นแข็ง รองเท้าส้นสูง
2. ยืดกล้ามเนื้ออย่างสม่ำเสมอ
การยืดช่วยคลายพังผืดที่ตึงอย่างถูกวิธี และป้องกันอาการกำเริบ

ท่าแนะนำ
● นั่งยืดฝ่าเท้า: เอามือจับปลายเท้าแล้วดึงเข้าหาตัว ค้างไว้ 15-30 วินาที
● ยืดน่อง: เอามือยันผนัง ขาหนึ่งยืนตรง อีกข้างงอไปข้างหน้า ดันส้นให้ติดพื้น
● Rolling Stretch: กลิ้งอุปกรณ์ที่เป็นทรงกลม เช่น ลูกเทนนิส ใต้ฝ่าเท้า 5 นาทีต่อวัน

3. เลือกใส่รองเท้าที่ใช้วัสดุที่นุ่ม รองรับการกระแทกของเท้า มีขนาดพอดี ไม่คับหรือหลวมเกินไป
4. ควบคุมน้ำหนักตัว
ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่เกณฑ์ปกติ น้ำหนักตัวที่มากเกินไปอาจทำให้พังผืดกดทับที่เส้นเอ็นได้

แนวทางการรักษา
● ใช้ยารักษา
● การทำกายภาพบำบัด เช่น ประคบร้อน ประคบเย็น หรือใช้เครืองมือเฉพาะทาง เช่น เครื่องมือคลื่นกระแทก (shockwave therapy) ใช้คลื่นกระแทกพลังงานสูงกระตุ้นการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ
● การผ่าตัด กรณีที่รักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผล เป็นมานานเรื้อรังเท่านั้น

รองช้ำ เป็นโรคที่เกิดการอักเสบบริเวณฝ่าเท้า แต่สามารถสร้างความลำบากกวนใจ รบกวนการใช้ชีวิต ส่งผลกระทบต่อเราได้ แต่ก็เป็นโรคที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ และหากเราดูแลรักษาสุขภาพเท้า ก็สามารถลดความเสี่ยงการเกิดโรครองช้ำได้