ภาวะการมีบุตรยาก คือ การที่คู่สมรสหรือบุคคลใดที่มีความสัมพันธ์ทางเพศอยู่เสมอเป็นเวลา 12 – 24 เดือนขึ้นไป แต่ยังไม่มีการตั้งครรภ์เกิดขึ้น แม้ว่าจะไม่มีการใช้การคุมกำเนิดรูปแบบใดเลยก็ตาม โดยกว่า 40% ของภาวะการมีบุตรยากนั้นมาจากฝ่ายชาย เพราะภาวะเจริญพันธุ์ของผู้ชายนั้นขึ้นอยู่กับฮอร์โมนเพศชายจากอัณฑะ ดังนั้น อันดับแรกเพศชาย ควรจะต้อง “อสุจิ” ที่แข็งแรง

โดยสาเหตุที่ทำให้อสุจิอ่อนแอนั้น เกิดได้จากหลายปัจจัย ดังนี้

1. มีความเครียด หากเกิดความเครียด จะทำให้อวัยวะเพศไม่แข็งตัว ตามมาด้วยเพศสัมพันธ์ที่ทิ้งระยะห่าง ส่งผลต่อการหลั่งและคุณภาพของอสุจิ
2. น้ำหนักเกินมาตรฐาน เพราะคนที่มีน้ำหนักตัวมาก จะส่งผลให้มีน้ำเชื้อและตัวอสุจิน้อย
3. การออกกำลังกายมากเกินไป จะส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนต่ำ และผลิตอสุจิได้น้อยลง
4. สุรา บุหรี่และยาเสพติด จะส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนต่ำ และการผลิตอสุจิต่ำลง
5. มีการใช้ยาปฏิชีวนะบางประเภท หรือคลุกคลีกับยากำจัดศัตรูพืช สารเคมีต่าง ๆ รวมถึงการฉายรังสี
6. มีความผิดปกติเกี่ยวกับการทำงานหรือการผลิตอสุจิตั้งแต่กำเนิด หรืออาจเกิดจากการอักเสบของลูกอัณฑะ
7. มีปัญหาเกี่ยวกับการหลั่งอสุจิ ไม่ว่าจะเป็นการหลั่งเร็วที่อาจเกิดจากเกี่ยวกับต่อมลูกหมาก ต่อมไทรอยด์ ภาวะซึมเศร้าหรือมีความกังวลขณะมีเพศสัมพันธ์ การหลั่งช้าที่อาจเกิดจากการใช้ยามาก รวมไปถึงหลั่งย้อนทางที่เกิดจากกล้ามเนื้อและเส้นประสาทรอบกระเพาะปัสสาวะส่วนต้นได้รับความเสียหาย

แม้ภาวะการมีบุตรยากจะเกิดจากสาเหตุข้างต้น แต่การดูแลและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตให้เหมาะสม ตรวจเช็คสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ ก็จะสามารถป้องกันปัญหาภาวะการมีบุตรยากที่จะเกิดในอนาคตได้